Business Intelligence یا فناوری و دانش هوش تجاری فرآیند تحلیل در کنار ارزیابی‌های داده‌های سازمان را انجام خواهد داد. مدیران مجموعه با استفاده عملکرد این فناوری اطلاعات عملی به ‌دست آورده و سپس با توجه به آن گزارشات، تصمیم‌های موثر و منسجمی در رابطه با ادامه کسب و کار خود اتخاذ خواهند کرد.

مدیران سازمان با تکیه بر هوش تجاری در کنار ارائه گزارشات متفاوت جهت تصمیم‌گیری قادر به استفاده از راهکار‌های جدید برای بازگشت سرمایه یا تغییر وضعیت موجود در شرکت هستند.

به عبارت ساده‌تر BI در نقش مشاوری بی ادعا برای مدیران سازمان ظاهر شده و با توجه به داده‌های آن مجموعه، عوامل تاثیر‌گذار جهت دست‌یابی به سود بیشتر یا ضرر کمتر را ارائه خواهد داد. طی این مقاله به جمع‌آوری مطالبی در خصوص تاریخچه، ابعاد فنی و تفاوت Business Intelligence با دیگر سرویس‌های هوشمند تجاری پرداخته شده است. در صورت تمایل به آشنایی بیشتر با BI و نرم‌افزارهای پیاده‌سازی هوش تجاری تا انتها با گروه مهندسی لناوا همراه باشید.

هوش تجاری یا BI چگونه به وجود آمد

نخستین‌ بار واژه هوش تجاری توسط ریچارد دیون در سال ۱۸۶۵ به کار برده شد و او این واژه را برای تعریف چگونگی موفقیت سرمایه‌داران به‌ واسطه درک درست بازار و شرایط محیطی جهت شکست رقبا استفاده نمود. به ‌عبارت دیگر مفهوم BI مورد استفاده در قرن ۱۹ میلادی با تعریف امروزی از این فناوری، کاملا متفاوت بوده و محققان سال ۱۹۵۸ را به ‌واسطه‌ انتشار مقاله آقای هانس پیتر لوهن به اسم «سیستم هوش تجاری»، نقطه عطف این فناوری نام نهاده‌اند.

انقلابی عظیم پس از خلق هارد دیسک‌ها جهت ذخیره‌سازی داده‌ها شکل گرفت و سازمان‌‌ها برای ذخیره‌سازی اطلاعات خود، هارد دیسک‌های ‌رایانه‌ای را جایگزین مناسبی برای کاغذ معرفی کردند. در نهایت استفاده سازمان‌ها از هارد دیسک‌ به جای کاغذ سنتی منجر به ایجاد پایگاه داده شده و البته آن‌ها پس مدت زمانی متوجه مشکلاتی مانند: سخت بودن هارد دیسک‌ها یا دست و پاگیر بودن آن شدند. با توجه به تاریخچه این فناوری اولین فرم کاربردی آن در سال ۱۹۷۰ و به‌صورت گزارش نوار سبز بود.

تاریخچه هوش تجاری

متفقین در جریان جنگ جهانی دوم از یک ماشین رمزنگار بهره بردند که یک نمونه بسیار ایده‌آل، از اصول BI بود. آلمانی‌ها حجم وسیعی از اطلاعات را جمع‌آوری کرده و سپس این اطلاعات را تبدیل به رمز کردند. روند انتقال ارتباطات رمز‌گذاری شده را مورد بررسی قرار دادند تا مطالب مفید از این فرآیند کسب کنند. انقلاب بزرگ در تاریخچه Business Intelligence، خلق هارد دیسک‌ها جهت ذخیره‌سازی داده‌ها بوده و بدون تردید این سخت‌افزار ذخیره‌سازی اطلاعات را باید پایه و اساس هوش تجاری مدرن معرفی کرد.

هوش تجاری در کسب و کار‌های سنتی چگونه انجام می‌شد؟

صاحبان مشاغل سنتی با استفاده از تجربیان شخصی و انتقال آن به شاگردان خود اقدام به تصمیم‌گیری نهایی می‌کردند. انجام مسیرهای تکراری با کسب میزان سود و زیان مشخص تنها موجب حفظ شغل آن‌ها شده و بدون بروزرسانی روند کسب و کار منجر به تعطیلی بسیاری از چنین مشاغلی شد. در این بین برخی از اشخاص با با سفر یا تحصیل در سرزمین‌های دیگر با ایده‌های نو وارد بازار رقابت شده و با توجه به شرایط موجود احتمال موفقیت آن‌ها وجود داشت.

همچنین برخی از چنین تصمیماتی به دلیل عدم سازگاری محیط جدید با مشاغل غریبه شکست‌های تلخی را برای صاحبین مشاغل سنتی به ارمغان آورده است. تکیه بر تجربیان شخصی بدون استدلال کافی سبب ایجاد شرایطی غیرقابل پیش‌بینی شده و کنترل وضعیت آینده کسب و کار به خطر خواهد افتاد. از این رو با پیشرفت علوم جدید و نیاز بازارهای کاری به ایجاد تغییرات اساسی شاهد ورود هوش تجاری نوین به این حوزه در کنار تغییرات بنیادین در افزایش تعداد فروشگاه‌های زنجیره‌ای، شرکت‌های بین‌المللی و مدیریت کسب و کار هستید.

چرا کسب و کارها به سمت هوش تجاری رفتند؟

مدیران کسب و کار‌ جهت اتخاذ تصمیم‌های مشخص، هدف‌دار و روشن از روند آینده به ‌سراغ BI رفتند. کسب موفقیت اصلی‌ترین چالش مدیران بوده و آن‌ها برای رسیدن به این امر نیازمند مدیریت آگاهانه و بدون استرس خواهند بود. هدف BI کاهش هزینه‌ها و خلق فرصت‌های شغلی برای کسب سود بیشتر بوده و مدیران جهت رسیدن به چنین هدف مهمی از فرآیند تجزیه و تحلیل داده‌ها جهت تصمیم به موقع و درست بهره خواهند برد. تیم مدیریتی شرکت‌های بزرگ با استفاده درست از خصوصیات هوش تجاری قدرت خود را در بازار جهانی افزایش داده و به وضوح شاهد تعدد شرکت و فروشگاه‌های زنجیره‌ای در سراسر دنیا هستید.

چه زمانی از هوش تجاری استفاده کنیم؟

هوش تجاری یا Business Intelligence فرآیند گذشته و حال داده‌های سازمان را مورد ارزیابی قرار خواهد داد. همچنین مدیران سازمان طبق ارزیابی داده‌های پیشین، امکان شناسایی چالش‌های فعلی و مشکلات احتمالی آینده را نیز دارند. بسیاری از چالش‌های اقتصادی و فرصت‌های کسب درآمد در بازه‌های زمانی متفاوت در طول سال مشخص بوده و با توجه به نتایج سال‌های گذشته امکان ایجاد تغییرات مثبت وجود خواهد داشت. از این رو با بررسی اطلاعات گذشته، امکان تعیین راهبردهای جدید جهت افزایش مشتریان و کسب درآمد بیشتر میسر خواهد بود.

مقیاس کسب و کار

مدیران با استفاده از تکنیک‌های  BI در شرکت‌های متوسط یا بزرگ، امکان ارزیابی داده‌های را داشته و نهایتا پیش‌بینی درستی از روند بازار ارائه خواهند داد. بدون تردید این مسئله منجر به پیشرفت و رقابت هوشمندانه‌تر با رقبای آن‌ها خواهد شد. هر چه میزان جمع‌آوری اطلاعات دقیق و درست از وضعیت بازار، درخواست مشتریان، ضعف مجموعه خود و قدرت رقیبان بیشتر باشد؛ امکان تحلیل داده و ارائه راهکار موثرتر بیش از پیش خواهد بود.

گردش مالی کسب و کار

اطلاعات و داده‌های مرتبط سازمان مانند: گردش مالی یا ارقام فروش در یک نما کلی به مدیران ارائه خواهد داد تا آن‌ها با توجه به این مسائل و همچنین دست‌یابی به روند بازار، تصمیم‌ ‌های کارآمدی بگیرند. بدون تردید تصمیم آن‌ها باعث کسب سود بیشتر و ضرر کمتر خواهد شد. تمام زحمات هر سازمان جهت کسب درآمد بیشتر بوده و در برخی از مواقع شرکت‌ها با تقبل ضرر مالی در برهه زمانی مشخص پا به عرصه رقابت گذاشته و پس از مدت زمانی خاص بذرهای از پیش کاشته شده را درو خواهند نمود. تمام این اطلاعات و پیش‌بینی میزان سود و ضرر در هوش تجاری میسر بوده و در جهت تصمیمات نهایی کمک خواهد نمود.

مدیریت کارمندان و تعدد آن‌ها

سازمان‌ها در گذشته‌های نه چندان دور، فرآیند تحلیل داده‌ها را به‌کمک منابع انسانی انجام داده و در نتیجه امکان تصمیم‌های اشتباه عامل انسانی بر اساس تحلیل آن‌ها بسیار بود. اما امروزه سیستم BI این امکان را برای مدیران فراهم کرده است تا با کاهش عوامل انسانی وظیفه تحلیل آماری را به سیستم BI بسپارد و این فناوری با کمترین میزان خطا داده‌ها را تحلیل کنند. سپس مدیران سازمان با توجه به بررسی انجام شده تصمیم‌ نهایی را در راستای مسیر حرکتی مجموعه اتخاذ نمایند.

کمپین‌های تبلیغاتی آنلاین و آفلاین

دسترسی آسان کاربران به اطلاعات در زمره مزایا استفاده از فعالیت‌های تبلیغاتی به ‌صورت آنلاین و آفلاین است. مدیر شرکت با استفاده از راهکار‌های Business Intelligence، نقاط قوت را شناسایی کرده و سپس با ایجاد کمپین‌های تبلیغاتی مسیر موفقیت را هموار‌تر خواهد کرد. تیم مدیریتی با دریافت اطلاعات کاربران در موضوع خاص مثل تمایل به سفارش غذای خاص در مناطق مختلف قادر به ارائه خدمات مشابه بیشتر برای کاربران آن ناحیه خواهد بود. در چنین شرایطی رضایت مشتریان بیشتر شده و به همان میزان کسب درآمد مجموعه نیز بهبود خواهد یافت.

ابعاد مهم هوش تجاری چیست؟

تیم مدیریتی هر سازمانی در جهت اجرا و پیشبرد اهداف نوین خود نیازمند به کارگیری از هوش تجاری خواهد بود. عملیاتی کردن BI در سطح سازمان نیازمند ابعاد فنی، سازمانی و فرهنگی بوده و در ادامه مقاله هر کدام از بخش‌ها به شکل مناسب‌تری تشریح شده است.

ابعاد فنی پیاده‌سازی زیر ساخت هوش تجاری

بدون وجود اطلاعات گذشته امکان بررسی و تحلیل میسر نبوده و تمام این مراحل باید به شکل سیستماتیک توسط تیم فناوری صورت پذیرد. پایه و اساس بعد فنی BI مرتبط با ساخت انبار داده، فرآیند دیتابیس، انتقال اطلاعات و همچنین ابزار داشبور‌سازی خواهد بود. بٌعد فنی پیاده‌سازی زیر‌ساخت Business Intelligence، شامل سه مرحله: شناخت، طراحی انبار داده و تهیه گزارش است. در صورت بروز خطا در هر یک از مراحل اطلاعات اشتباه وارد سیستم هوش تجاری شده و نتایج به دست آمده جهت تحلیل با خطا روبرو خواهد شد.

ابعاد سازمانی و فرهنگی (جهت داده محور کردن تصمیمات)

بدون تردید این بعد Business Intelligence در ارتباط با فرهنگ استفاده از آن ارزیابی دقیق نیاز‌مندی‌های سازمان و همچنین تفکر است. با توجه به بعد سازمانی و فرهنگی BI، تصمیم‌گیری‌ها براساس واقعیت‌های موجود یا داده‌ها انجام خواهد شد. بسیاری از اشخاص با تکیه به تصمیمات با ریسک بالا و بدون در نظر گرفتن آمار تحلیلی سعی به شنا در مسیر مخالف مسیر آب را داشته و اغلب با شکست‌های بسیار دردناکی مواجه خواهند شد. از این رو باید فرهنگ و اداب استفاده از نتایج هوش تجاری برای مدیران سازمانی در سطوح مختلف مورد آموزش قرار گیرد تا نتایج اعتماد به BI در آینده سازمان نمایان شود.

مزایای استفاده از هوش تجاری برای کسب و کارها

کسب و کارهای کوچک با استفاده از روش‌های سنتی مدیریت منابع و سرمایه در حال گذران زمان و هزینه خود هستند. اما مدیران باهوش با بهره‌گیری از شیوه نوین Business Intelligence و به‌کارگیری نتایج سنوات گذشته سعی در ایجاد تغییرات مثبت و کسب درآمد بیشتر خواهند بود. در ادامه با ۴ مورد از مزیای BI برای مشاغل بیشتر آشنا خواهید شد.

تسریع روند تصمیم گیری

انجام تحلیل تجربیات گذشته و استفاده از تاثیرات آن بر روند فعالیت مجموعه در شکل سنتی BI نیز انجام می‌شده است. اما تفاوت فاحش در دقت و زمان ارائه نتایج بررسی شده بوده و با توجه به افزایش شرکت‌های ارائه دهنده خدمات مختلف، اهمیت مدت زمان تصمیم‌گیری جهت ایجاد تغییرات باب میل مشتری امری مهم است.

قابل لمس کردن تغییرات به بیان گراف و اعداد

گزارشات هوش تجاری بر أساس جداول اطلاعاتی موجود به شکل‌های بصری مثل: چارت، گراف، متن، اعداد و جداول مختلف جهت مشاهده مدیران به نمایش در خواهد آمد. تیم مدیریتی با مشاهده میزان سود، زیان و عوامل موثر در روند حرکتی شرکت اقدام به تصمیم نهایی خواهد نمود.

افزایش سود عملیاتی

تمام اعداد و ارقام ثبت شده در بانک‌های اطلاعاتی مربوط به گذشته همین سازمان بوده و بدون اصلاح روند وارد چرخه «تکرار مسیر و تکرار نتایج» خواهید شد.  Business Intelligence محدود به ثبت اطلاعات و نمایش آن به شکل بصری نبوده و در صورت استفاده از نتایج آن شاهد افزایش سود عملیاتی در سطح سازمان خواهید بود.

شناسایی روند بازار

هر کدام از بازارهای خرید و فروش دارای ایام خاص پر فروش، فروش معمولی و کم فروش  هستند. بررسی هر کدام از دلایل و ایجاد راهی جهت افزایش سوددهی و کاهش ضرر موجب نجات سازمان از اتلاف هزینه اضافی خواهد شد. به طور قطع استفاده از روند فعالیت سازمان در برهه زمانی گذشته و بررسی وضعیت فعالیت رقبا، تاثیرگذاری BI در روند شرکت را به دنبال خواهد داشت.

ابزارهای پیاده سازی هوش تجاری

ثبت اطلاعات خام و توانایی پردازش آن بخش بسیار حساسی از هوش تجاری بوده و به طور حتم در صورت بروز هرگونه خطای کوچک در ثبت اطلاعات، روند کل سیستم دچار اشتباه خواهد شد. از این رو پیاده‌سازی BI نیازمند انتخاب نرم‌افزار مناسب کسب و کار هر سازمان بوده و در بسیاری از موارد نیاز به پرداخت هزینه جهت خرید سیستم اجرایی نخواهد بود. قابلیت تغییر اطلاعات ثبت شده، ارائه انواع خروجی بصری، محدودسازی سطح دسترسی کاربران، اتصال دیتابیس‌های دیگر و بسیاری در از موارد در انتخاب ابزارهای پیاده‌سازی Business Intelligence دخیل خواهد بود.

ریدش

نرم‌افزار Redash با قابلیت اتصال به چندین پایگاه داده و تجمیع اطلاعات در یک داشبورد به یکپارچگی و سهولت تحلیل اطلاعات کمک خواهد کرد. نصب Redash نیازمند نصب کامل و جامع چندین نرم‌افزار خاص بوده و باید توسط افراد آگاه انجام شود. در صورت پیاده‌سازی درست و اصولی ریدش امکان بهره‌مندی از داشبورد اختصاصی ساخته شده بر اساس نیاز مدیر سازمان وجود دارد. نمایش گزارشات در اشکال مختلف موجب افزایش آگاهی تیم مدیریتی شده و تاثیر زیادی در بررسی وضعیت و تصمیم‌گیری خواهد داشت.

مایکروسافت بی آی  BI

Microsoft ابر غول دنیای فناوری و نرم‌افزار با حضور در حوزه Business Intelligence موفق به ارائه مایکروسافت بی آی شده و با توجه به انعطاف‌پذیری بالا، ظاهر کاربر‌پسند و نام برند همیشه موفق مایکروسافت بسیاری از کاربران را به سمت خود کشانده است. از دیگر شاخصه‌های این ابزار پیاده‌سازی BI می‌توان به: امکان اتصال همزمان چند نفر به منبع اطلاعاتی سازمان، ارائه گزارشات دقیق از آن‌ها خواهد بود.

کلیک ویو

تیم مدیریت سازمان با استفاده از ابزار پیاده‌سازی کلیک ویو قادر به کنترل و ارزیابی داده‌های سازمان در مدت زمان کم را داشته و فرآیند تصمیم‌گیری  تسریع خواهد یافت. امکان دست‌یابی همه افراد سازمان به اطلاعات مورد نیاز همراه با رعایت سیاست‌ها و قوانین آن شرکت، جزء ویژگی‌های اصلی کلیک ویو است. جهت استفاده از تمامی خدمات موجود در داشبورد فوق‌العاده روان کلیک ویو باید عملیات خرید لایسنس (پرداخت وجه و خرید نرم‌افزار) انجام شود.

نمونه‌ای از پنل‌های هوش تجاری پیشرفته

از نمونه‌های کاربردی پنل هوش تجاری پیشرفته می‌توان به شرکت تسلا اشاره داشت. این شرکت خودروسازی با تجزیه و تحلیل دقیق بازار خودرویی تمامی ابعاد: سوخت، تصادفات، خطرات جاده‌ای و انواع آپشن جهت راحتی سرنشینان و بهبود عملکرد رانندگی توانسته در مدت زمان کوتاهیی جایگاهی خاص در صنعت خودروسازی به دست آورد. جایگزینی انرژی پاک به جای سوخت‌های فسیلی بسیاری از افراد را به سمت خرید این خودروها سوق داده و این نتیجه تحلیل درست و اقدام بر اساس بررسی‌های صورت گرفته است.

هوش تجاری در مقابل آنالیز تجاری (BA)

هوش تجاری ((Business Intelligence متکی به داده‌ها بوده و در صورت برخورد با اطلاعات غیرساختار‌ یافته دچار مشکل خواهد شد. منظور از داده‌های غیرساختار ‌یافته، اطلاعاتی است که در قالب از پیش تعیین شده مدل داده‌ای قرار نگرفته ولی در روند اجرایی تاثیرگذار هستند. فناوری BI در چنین موقعیتی کاملا محدود بوده و امکان تحلیل یا ارزیابی درست را از دست خواهد داد. وظیفه اصلی سیستم BI تحلیل دقیق و منطقی داده بوده ولی آنالیز تجاری یا BA از تجزیه و تحلیل توصیفی در کنار پیش‌بینی استفاده خواهد نمود.

مدیر بر اساس آنالیز تجاری علاوه بر تحلیل داده‌های گذشته و حال، اطلاعاتی دقیقی در رابطه با نیاز مشتری به‌ دست آورده و تصمیمات مناسب‌تری در خصوص راهبرد پیش رو سازمان اتخاذ خواهد کرد. هوش تجاری در مقابل آنالیز تجاری قرار نداشته و در بسیاری از جهات به یکدیگر شبیه خواهند بود. تیم مدیریت بر اساس نیازهای مختلف سازمان امکان به کارگیری از هر BI یا BA را خواهد داشت.

آیا کسب و کار ما نیاز به هوش تجاری دارد؟

سرمایه مالی، برنامه‌ریزی، تخصص و مهارت از مهم‌ترین مولفه‌های پیشرفت هر شغلی بوده و استفاده از تجربه کاری، کاهش تکرار اشتباهات را در پی دارد. BI با ذخیره‌سازی اطلاعات مختلف کسب و کار شما با ارائه آمار تحلیلی و نمایش آن به ساده‌ترین حالات ممکن یادآور تجارب گذشته است. حال شما با بهره‌مندی از میزان سود و زیان تصمیمات گذشته و حتی بررسی وضعیت رضایت‌مندی مشتریان قادر به اتخاذ تصمیمات مناسب‌تری خواهید بود. نحوه اجرا و پیاده‌سازی Business Intelligence نیازمند دانش اولیه مناسب بوده ولی در ابعاد عملیاتی هر کدام از کارکنان دارای وظایف مشخصی در ثبت اطلاعات خواهند بود.

جهت انتخاب نرم‌افزار مناسب، چگونگی پیاده‌سازی و حتی آموزش پرسنل کسب و کارتان می‌توانید از گروه مهندسی لناوا مشاوره رایگان دریافت کرده و در مراحل بعدی به اجرا نمودن هوش تجاری در سازمان تحت مدیریتان نزدیک شوید. به طور حتم به کارگیری BI اجرایی شده توسط تیم مهندسی لناوا موجب پیشرفت روز افزون مجموعه در زمینه رضایت مشتری، کسب درآمد و استفاده بهینه از پرسنل تحت امر شما خواهد شد. جهت ارتباط با تیم پشتیبانی و دریافت مشاوره رایگان امکان تماس با شماره تلفن‌های: ۰۲۱-۲۲۲۵۲۵۴۳،       ۰۲۱-۲۲۲۵۶۳۶۲ و ۰۲۱-۲۲۲۵۶۳۶۱ را خواهید داشت.