فساد مواد غذایی چیست و عوامل ایجاد آن کدامند

فساد مواد غذایی چیست؟ هنگامی که یک ماده غذایی دچار فساد می‌شود، ممکن است تغییراتی در ویژگی‌های ظاهری آن (از جمله تغییر رنگ، بو، طعم و مزه) ایجاد شود. این تغییرات معمولاً ناشی از فعالیت میکروبی مانند باکتری‌ها، قارچ‌ها و کپک‌ها، یا ناشی از واکنش‌های شیمیایی و فیزیکی میان ترکیبات مختلف ماده غذایی ایجاد می‌شوند. به عنوان نمونه، تخمیر مواد غذایی ممکن است باعث تولید اسیدها یا گازهایی مانند دی‌اکسید کربن یا متان شود که موجب تغییرات در طعم و بوی غذا می‌شوند.

فساد غذایی در برخی موارد بسیار حیاتی میباشد و ممکن است سلامتی فرد را به خطر بندازد.

در ادمه مقاله سعی داریم شما را با عوامل فساد در مواد غذایی بیشتر آشنا کنیم. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

عوامل فساد مواد غذایی چیست؟

۱- باکتری ها:

باکتری‌ها به عنوان یکی از عوامل اصلی فساد ماده غذایی محسوب می‌شوند. آنها می‌توانند به طرق گوناگونی مواد غذایی را فاسد کنند. مثلا وجود عوامل بیماری‌زا مانند سل و بروسلوز در شیر می‌تواند باعث ایجاد بیماری در انسان شود. همچنین، ترشح مواد سمی توسط باکتری‌ها پس از ورود به داخل غذا می‌تواند موجب مسمومیت افراد شود. در نهایت، تجزیه مواد غذایی توسط باکتری‌ها می‌تواند به تولید موادی که غیرقابل مصرف و حتی زیان‌آور برای سلامتی انسان‌ها هستند، منجر شود.

۲- کپک ها:

با شرایطی مانند افزایش رطوبت و وجود محیط‌های دارای قند و اسیدی، کپک‌ها فعالیت و رشد خود را آغاز می‌کنند. در صورتی که شرایط لازم فراهم نشود، کپک‌ها اسپورهای خود را ایجاد می‌کنند که به طور پراکنده در فضا منتشر می‌شوند. با ایجاد شرایط مناسب، این اسپورها سریعاً فعال می‌شوند و به تجزیه مواد غذایی می‌پردازند. این فرآیند می‌تواند منجر به فساد و آلودگی مواد غذایی گردد و سلامتی را به خطر بیاندازد.

۳- آنزیم ها:

آنزیم‌ها نیز نقش مهمی در فساد مواد غذایی دارند. آنزیم‌هایی که به طور طبیعی در مواد غذایی وجود دارند، می‌توانند شرایطی را برای فساد مواد غذایی فراهم کنند. این آنزیم‌ها به طور طبیعی در مواد غذایی وجود دارند و در فرآیندهای تجزیه و تخریب مواد غذایی نقش دارند. به عنوان مثال، آنزیم‌های پروتئازی می‌توانند پروتئین‌ها را تجزیه کرده و باعث فساد و تغییر در ویژگی‌های مواد غذایی شوند.

۴- رطوبت:

رطوبت یکی از شرایط مهم برای فعالیت میکروب‌ها است و باید از آن آگاهی کامل داشته و در اقدامات خود مدنظر قرار دهیم. فراهم کردن شرایط مناسب رطوبتی، می‌تواند باعث رشد و فعالیت بیشتر میکروب‌ها شود که در نتیجه می‌تواند منجر به فساد مواد غذایی گردد. بنابراین، در حفظ ایمنی و کیفیت مواد غذایی، مدیریت و کنترل رطوبت بسیار حائز اهمیت است.

۵- اکسیژن:

بسته‌بندی مواد غذایی به روشی که خالی از اکسیژن باشد، از روش‌های مهم برای حفظ کیفیت و افزایش ماندگاری مواد غذایی است. زیرا می‌تواند باعث اکسیداسیون چربی‌ها، از دست دادن ویتامین‌ها و تغییر در رنگ و طعم مواد غذایی شود. بنابراین، حذف یا کاهش حضور اکسیژن در داخل بسته‌بندی مواد غذایی می‌تواند به طولانی کردن عمر مفید آنها کمک کند و از فساد زودرس آنها جلوگیری نماید.

۶- نور:

نور، به ویژه اشعه ماوراءبنفش، می‌تواند در اکسیداسیون روغن‌ها و ویتامین‌های مواد غذایی نقش داشته باشد. این اشعه ممکن است باعث شروع فرآیند اکسیداسیون و همچنین تسریع آن شود، که منجر به فساد و تغییرات در خواص مواد غذایی می‌شود. بنابراین، نگهداری مواد غذایی در محیط‌های تاریک و محافظت از آنها در برابر نور مستقیم می‌تواند به حفظ کیفیت و ایمنی آنها کمک کند.

۷- گرما:

گرما نیز همانند رطوبت یکی از عوامل اصلی برای فعالیت میکروب‌ها می‌باشد. در شرایط گرم و مرطوب، میکروب‌ها می‌توانند با سرعت بیشتری رشد و تکثیر کنند. گرما با افزایش دمای مواد غذایی، سرعت فرایندهای زیستی و شیمیایی را افزایش می‌دهد، که این امر می‌تواند منجر به فساد و خرابی غذا شود.

همچنین، گرما می‌تواند منجر به افزایش فعالیت آنزیم‌ها و میکروارگانیسم‌ها در مواد غذایی شود، که این امر به تخریب و تغییر خواص مواد غذایی منجر می‌شود. برای مثال، در دماهای بالا، برخی از ویتامین‌ها و فرآورده‌های پروتئینی می‌توانند تخریب شوند و باعث کاهش ارزش غذایی و کیفیت محصول شوند.

به همین دلیل، کنترل دما و نگهداری مواد غذایی در دماهای مناسب می‌تواند از فساد و خرابی زودرس آنها جلوگیری کند. به عنوان مثال، نگهداری مواد غذایی در دماهای پایین تر می‌تواند فرآیند فساد را کند کرده و ماندگاری آنها را افزایش دهد. همچنین، استفاده از روش‌های حرارتی مانند پخت و سرخ کردن نیز می‌تواند باعث کشتن میکروب‌ها و کنترل فساد مواد غذایی شود.

۸- انگل ها:

وجود تخم انگل یا لارو انگل در گوشت بز و گاو و همچنین در سبزی‌ها می‌تواند منجر به فساد و آلودگی غذا شود. این تخم‌ها یا لاروها ممکن است از طریق آلودگی محیطی یا نقل و انتقال از مواد خام وارد مواد غذایی شوند.

بعضی از انگل‌ها و لاروها می‌توانند باعث ایجاد عفونت و بیماری در انسان شوند. علاوه بر این، حضور انگل‌ها و لاروها در مواد غذایی می‌تواند به طور غیرمستقیم منجر به فساد و تغییر در خواص فیزیکی و شیمیایی آن شود که باعث افزایش خطرات بهداشتی می‌شود.

بنابراین، برای جلوگیری از این موضوعات، مهم است که مواد غذایی به دقت نگهداری شوند و فرآیند پخت و پز به درستی انجام شود. همچنین بهتر است استانداردهای بهداشتی را در تهیه و نگهداری غذا رعایت کنیم.

بطورکلی، انتخاب مواد غذایی از منابع معتبر و با کیفیت نیز می‌تواند مانع ورود انگل‌ها و لاروها به غذا شود.